Według różnych źródeł na alergię pokarmową cierpi 3-8% dzieci. Pierwsze objawy uczulenia na mleko, jajka czy gluten zazwyczaj pojawiają się już u niemowlaków i ustępują po ukończeniu 10 lat. Tłumaczy się to niedojrzałością układu immunologicznego przewodu pokarmowego małych dzieci, florą jelitową oraz niedostatecznym wydzielaniem kwasu solnego w żołądku dzieci.
Czym jest alergia pokarmowa u niemowląt?
Alergia pokarmowa u niemowląt to nic innego jak fałszywy alarm wszczynany przez organizm. Układ odpornościowy myli m.in. białka obecne w jedzeniu z wirusami i innymi szkodliwymi drobnoustrojami. W odpowiedzi do akcji ruszają białe krwinki, a my możemy obserwować szereg reakcji zbliżonych do chorobowych. Właśnie dlatego tak trudno jest wykryć alergię pokarmową u niemowląt! Przerażeni rodzice biegają od lekarza do lekarza w poszukiwaniu pomocy. Tymczasem wszelkie podjęte środki zawodzą. Pomoże dopiero wizyta u alergologa. Skąd wiadomo, że warto zwrócić do niego swoje kroki?
Alergia pokarmowa u niemowląt: objawy
Alergia pokarmowa u niemowląt ma nieco zaskakujące objawy. Zdarza się, że przez tydzień wszystko jest w normie, by nagle dziecko wyglądało tak, jak w czasie rotawirusa, Następnie sytuacja znowu na chwilę się uspokaja i objawy powracają. Dlaczego? Przez kilka dni organizm dziecka dzielnie broni się przed rozpoznanym przez siebie zagrożeniem. Dopiero, gdy brakuje mu sił może zaobserwować jakie alergia pokarmowa u niemowląt może mieć objawy. Są to:
- wyprysk na buzi
- biegunki
- zaparcia
- bóle brzuszka
- kola
- wymioty
- śluzowate stolce
- krew w stolcach
- zmiany skórne, w tym zrogowaciała skóra w okolicach stawów
- niepokój, podenerwowanie
- katar i kaszel
Skąd pewność, że to alergia?
Niestety nie możesz liczyć na to, że niemowlęciu zrobisz testy skórne. Takie badania przeprowadza się u znacznie większych dzieci. Diagnoza alergii opiera się na wyłączaniu z diety kolejnych produktów i obserwowaniu reakcji dziecka. Zazwyczaj już po 2-3 dniach bez kontaktu z alergenem dziecko odzyskuje dobre samopoczucie. Po około dwóch tygodniach, gdy organizm się w pełni oczyści lekarz może zaproponować podanie “podejrzanego” jedzenia. Jeśli zauważysz jakiekolwiek objawy ze strony organizmy, możesz mieć pewność, że masz do czynienia z alergią pokarmową u niemowląt.
Skąd się bierze alergia pokarmowa u niemowląt?
Alergia pokarmowa u niemowląt jest wynikiem tego, iż jedzą one znacznie więcej w stosunku do swojej masy ciała niż starsze dzieci. Jest to też dobra wiadomość. Bardzo często wykryta w pierwszych miesiącach życia alergia cofa się i w wieku 2 albo 6-8 lat zanika. Leczenie polega na odstawieniu alergenu i unikaniu kontaktu z nim. Często lekarz decyduje się również na podanie leków przeciwhistaminowych, które łagodzą objawy uczulenia.
Na co najczęściej są uczulone dzieci?
Wśród najczęstszych winowajców wymienia się:
- białko mleka krowiego,
- białko kurze (może uczulać tylko białko albo tylko żółtko!),
- ryby
- orzechy
- kakao
- cytrusy
- białko zbożowe (m.in. gluten).
Alergia pokarmowa u niemowlaka: rozwój alergii
Alergia pokarmowa czy reakcja nadwrażliwości na określony pokarm może pojawić się w każdym wieku. Do czynników leżących u ich podstaw należą:
- uwarunkowania genetyczne
- czynniki środowiskowe (alergeny)
- czynniki wspomagające.
U podłoża procesu alergicznego leżą: proces uczulenia lub choroba alergiczna. Proces uczulenia zaczyna się w momencie kontaktu układu immunologicznego dziecka z alergenem. Szacuje się, że taki kontakt ma miejsce w pierwszych 24-36 miesiącach życia dziecka, choć są też teorie mówiące, iż część dzieci została uczulona już w okresie życia płodowego! Miałoby to dotyczyć niewielkiego odsetka płodów mieszczącego się w przedziale 0,04–0,5% wszystkich ciąż.
Pierwszy kontakt niemowlęcia lub nieco starszego dziecka z alergenem pokarmowym utrwalony w pamięci immunologicznej przebiega bezobjawowo. Niemowlę zostaje uwrażliwione na alergen pokarmowy, a jego układ immunologiczny po kontakcie z alergenem wytwarza przeciwciała IgE (atopia) lub proalergicznego profilu cytokinowego – Th2 (alergia).
Zgodnie z definicją zaproponowaną przez Europejską Akademię Alergologii i Immunologii Klinicznej (European Academy of Allergology and Clinical Immunology, EAACI) alergia pokarmowa może mieć charakter IgE-zależny lub komórkowy. W pierwszym przypadku objawy alergii pokarmowej są widoczne natychmiast po spożyciu uczulającego składnika pożywienia. Reakcje komórkowe są natomiast opóźnione w czasie.
Alergia pokarmowa w pytaniach i odpowiedziach
Czy można uchronić dziecko przed alergią?
Nie można zapobiec wystąpieniu alergii pokarmowej, ale można stosować się do zalec eń, które zminimalizują prawdopodobieństwo jej wystąpienia. W tym celu należy:
- Karmić dziecko piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia.
- Stopniowo rozszerzać dietę dziecka obserwując reakcję na kolejne wprowadzane produkty.
- Najsilniejsze alergeny pokarmowe podawać dziecku po konsultacji z lekarzem pediatrą.
- Nie rozszerzać diety dziecka w czasie choroby czy przeziębienia.
Jakie są objawy alergii pokarmowej?
Alergia pokarmowa w większości przypadków daje objawy skórne. U 70% alergików można zauważyć symptomy ze strony kilku narządów. Najczęściej są to objawy żołądkowo-jelitowe, ze strony układu oddechowego, a czasem również nerwowego.
Jakie alergia pokarmowa u niemowlaka daje objawy?
Objawy alergii pokarmowej u niemowlaka można zaobserwować już w pierwszych tygodniach życia. Reakcja alergiczna może być żołądkowo-jelitowa, skórna lub oddechowa. Do zdecydowanie rzadszych należą objawy ze strony układu nerwowego, innych narządów lub zagrażający życiu dziecka wstrząs anafilaktyczny.
Alergia pokarmowa a objawy skórne?
Jak pokazują badania kliniczne niemal 35% dzieci z obciążonym wywiadem atopowym boryka się z alergią. Uważa się także, że alergia jest pierwszym objawem atopii i pierwszym etapem tzw. marszu alergicznego.
Zmiany skórne mogą być też objawem alergii pokarmowej. Aż u 30% dzieci i niemowląt reakcje alergiczne uwidaczniają się jedynie na skórze. W pozostałych przypadkach są one wielonarządowe. Z alergiami wiąże się takie choroby skóry, jak:
- ostra lub przewlekła pokrzywka,
- atopowe zapalenie skóry,
- kontaktowe zapalenie skóry.
Jak wygląda kwestia uczulenie na mleko modyfikowane u niemowląt – objawy?
Uczulenie na białka mleka krowiego u niemowląt będzie się objawiało alergią na mleko modyfikowane. Objawy obejmują układ pokarmowy (bolesne kolki, problemy z wypróżnianiem lub biegunki) oraz układ oddechowy. Skóra małego alergika jest sucha i błyszcząca, a dziecko nie ma apetytu.
Jakie są objawy alergii na mleko?
Jedną z najczęstszych jest alergia na mleko. Objawy pojawiają się nie tylko ze strony układu pokarmowego (biegunki, ból brzucha), ale również przybierają postać reakcji skórnych (sucha skóra w okolicach łokci, kolan i policzków). Dziecko skarży się na swędzenie skóry. Objawami alergii na mleko może być także nawracający katar i kaszel, zapalenia gardła czy zaburzenia ze strony układu moczowego.
Warto pamiętać, że białka mleka krowiego są mieszaniną wielu białek i można je znaleźć nie tylko w mleku. Dzieci z objawami uczulenia na mleko mogą podobnie reagować na wołowinę, cielęcinę, mleko kozie czy owcze.
Jakie są objawy uczulenia na gluten?
Wśród objawów alergii na gluten u niemowląt wymieniana jest pokrzywka skórna oraz atopia, dolegliwości ze strony układu pokarmowego (biegunka, wymioty oraz bóle brzucha), a także wodnisty katar lub uczucie duszności bez kataru (sapka).
Źródła:
- “Nadwrażliwość pokarmowa u dzieci i młodzieży” Maciej Kaczmarski, Elżbieta Korotkiewicz-Kaczmarska, Katarzyna Kawnik, Anna Bobrus-Chociej
- “Alergia pokarmowa a choroby skóry u niemowląt i małych dzieci” Magdalena Czarnecka‑Operacz, Anna Sadowska‑Przytocka
- “Alergia pokarmowa u dziecię” Krzysztof Marek