O badaniach genetycznych mówi się coraz więcej i w coraz szerszym kontekście. Prawda jest jednak taka, że powszechna wiedza na ich temat wciąż jest niewielka. Wielu z nas wydaje się, że tego typu badania wykonuje się jedynie w wyjątkowych przypadkach, a ze względu na cenę dostępne są one dla nielicznych. O to, kiedy warto wykonać badania genetyczne, kto powinien je zrobić i ile zapłaci spytaliśmy Panią doktor Beatą Dethloff.
W prewencji jakich chorób mogą pomóc badania nutrigenetyczne?
Dr Beata Dethloff: Przede wszystkim w prewencji chorób dietozależnych, jak choroby sercowo-naczyniowe lub cukrzyca. Również w profilaktyce chorób nowotworowych, ponieważ 90% z nich powstaje w wyniku złego odżywiania i zanieczyszczeń środowiska.
Przy pomocy badań genetycznych możemy wykryć problemy zdrowotne, jak np. zaburzenia metabolizmu kwasu foliowego, tak istotnego czynnika dla kobiet planujących ciążę czy podwyższone ryzyko nadkrzepliwości krwi.
Badania nutrigenetyczne, w zależności od modułu, dostarczają nam informacji na temat predyspozycji do wielu chorób cywilizacyjnych (dietozależnych), które mogą dotknąć każdego z nas.
Podam przykład. Nie wszyscy tolerujemy laktozę, fruktozę, sód, kofeinę czy gluten, ale… nie wszyscy o tym wiemy. Celiakia wśród osób dorosłych bardzo często przez długi czas pozostaje utajona. Są badania, które pozwalają wykryć predyspozycje organizmu do nadwrażliwości pokarmowych i w porę wdrożyć odpowiednie zmiany w diecie, zanim np. celiakia czy nietolerancja laktozy rozwiną się w naszym organizmie na dobre.
Możemy też dowiedzieć się o podatności na rozwój hiperglikemii, hiperlipidemii (zaburzenia metabolicznego charakteryzującego się podwyższonym poziomem cholesterolu). Badanie nutrigenetyczne określa również predyspozycje do rozwoju otyłości brzusznej oraz wystąpienia zespołu metabolicznego, dzięki czemu możemy wdrożyć działania profilaktyczne zapobiegające rozwojowi m.in. miażdżycy i cukrzycy.
Ciekawych i ważnych informacji dostarcza nam również jeden z modułów badania iGenesis® – Medline. Dzięki niemu poznajemy genetyczne predyspozycje do: osteoporozy, uszkodzenia chrząstki stawowej czy trombofilii, która oznacza skłonność do bardzo niebezpiecznej zakrzepicy żył. Każdego roku zapada na nią 50-70 tysięcy Polaków! Warto pochylić się również nad modułem Neuro badania iGenesis®, który dotyczy funkcjonowania mózgu i układu nerwowego. Dzięki temu badaniu możliwe jest określenie indywidualnych predyspozycji do rozwoju zaburzeń pamięci, demencji, stanów depresyjnych, a nawet choroby Alzheimera.
Interesujące wnioski przynosi także podstawowe badanie lipidomiczne, które w mojej opinii jest dostępne dla wszystkich – Omega Test, który analizuje proporcje kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 świadczące o poziomie utajonego stanu zapalnego w organizmie. Nieleczone stany zapalne mogą prowadzić do szybszego starzenia się organizmu.
Dzięki badaniom nutrigenetycznym możemy otrzymać szerokie spektrum informacji na temat naszego organizmu – jego indywidualnych predyspozycji i cech. Dzięki temu możemy wdrożyć realne i skuteczne działania profilaktyczne. Oto otrzymujemy bardzo szczegółową mapę naszego organizmu, a podczas omówienia wyników dostajemy drogowskaz zgodnie z którym powinniśmy się poruszać.
Badania genetyczne w profilaktyce nowotworów – o tej kwestii mówi się coraz szerzej. Jakiej wiedzy dostarczą nam badania i w jaki sposób możemy tę wiedzę wykorzystać?
Dr Beata Dethloff: To bardzo ważne pytanie, ponieważ szacuje się, że tylko 5-10% przypadków zachorowań na nowotwory ma podłoże genetyczne, jak w przypadku zwiększonego ryzyka raka piersi i jajników u nosicielek mutacji w genach BRCA1/2. Resztę stanowi wypadkowa uwarunkowań genetycznych i czynników środowiskowych, na które w dużej mierze mamy wpływ. Mowa oczywiście o odpowiedniej diecie i aktywności fizycznej. Tu badania nutrigenetyczne dostarczają wielu informacji, przydatnych w personalizacji stylu życia, który zmniejszy ryzyko rozwinięcia się nowotworu. Są to m.in. wskazówki, które pozwalają utrzymać prawidłową masę ciała – nadwaga, a zwłaszcza otyłość brzuszna są związane ze zwiększoną zapadalnością na nowotwór jelita grubego, wątroby, czy również piersi.
Bardzo cenne są informacje na temat metabolizmu witamin i minerałów niezbędnych w profilaktyce antynowotworowej, takich jak: kwas foliowy (mutacja MTHFR) oraz witamin z grupy B, witamin A, D, E, C. Podobnie jak wiedza o posiadanych genach odpowiadających za zdolności antyoksydacyjne i detoksykacyjne organizmu.
Ponad 50% naszej populacji poprzez mutacje spowalniające usuwanie toksyn i wolnych rodników jest bardziej narażona na nowotwory złośliwe. Wiedząc, które obszary naszego organizmu funkcjonują słabiej, możemy je wpierać odpowiednią dietą i suplementacją np. włączyć większą ilość warzyw krzyżowych lub suplementację kurkuminą, które wspierają detoks wątrobowy. Możemy również wyeliminować nietolerowane przez organizm składniki pokarmowe, aby zmniejszyć stan zapalny będący podłożem do rozwoju nowotworów. Wreszcie – dzięki ocenie predyspozycji genetycznych do sportu – możemy wybrać taką formę i częstotliwość aktywności fizycznej, która nie będzie źródłem stanów zapalnych i wolnych rodników, ale będzie sprzymierzeńcem w walce z nowotworami.
Coraz szczerzej mówi się też o badaniach genetycznych w kontekście diety, m.in. nietolerancji pokarmowych. Co powie nam takie badanie o naszym metabolizmie?
Dr Beata Dethloff: Poruszyli Państwo dwie bardzo ważne kwestie – nietolerancji pokarmowych oraz przemian metabolicznych w organizmie. Dzięki badaniom nutrigenetycznym możemy określić predyspozycje do rozwoju genetycznej nietolerancji laktozy, glutenu czy… fruktozy, co wcale nie jest tak rzadkie, jak może się wydawać! Badanie iGenesis® Sensor określi również wrodzoną nadwrażliwość na alkohol, kofeinę, sód oraz nikiel, a także stopień przyswajalności żelaza. Dzięki takiej analizie jesteśmy w stanie sprofilować dietę i dopasować ją do naszych indywidualnych potrzeb.
Drugą kwestią są procesy metaboliczne. Poprzez badania możemy dowiedzieć się, w jaki sposób nasz organizm metabolizuje białko, węglowodany i tłuszcze. Dzięki zmianom w stylu odżywiania mamy realne szanse na uniknięcie wielu chorób dietozależnych! Jeśli mówimy już o procesach metabolicznych, to w tym miejscu nie można zapomnieć o witaminach i składnikach mineralnych. Mają one ogromny wpływ na nasz stan zdrowia. Badanie iGenesis Micro analizuje przyswajalność witamin: A, C, D, E, witamin z grupy B (w tym B9-kwasu foliowego), choliny, wapnia czy magnezu. Wyniki badań to wskazówka, w którym kierunku powinniśmy prowadzić suplementację oraz jak kształtować dietę, by zachować zdrowie i energię oraz sprawny mózg.
Kto przede wszystkim powinien zdecydować się na badania genetyczne. Czy są jakieś szczególne wskazania?
Dr Beata Dethloff: Badania nutrigenetyczne są dobre dla każdego. Wykonujemy je raz w życiu i otrzymujemy pakiet informacji, jakich nie da nam żadne inne badanie. Warto je zatem wykonywać już u dzieci, aby świadomie kształtować u nich nawyki żywieniowe. Oczywiście, na tego typu badania szczególną uwagę powinny zwrócić osoby, u których w najbliższej rodzinie pojawiły się choroby przewlekłe lub chorują i chcą poprawić zdrowie w chorobie. Badania nutrigenetyczne są przepustką do mądrej, świadomej profilaktyki dla każdego!
Badaniami nutrigenetycznymi warto zainteresować również osoby, które nie czują się zdrowe, ale standardowe badania nie przynoszą rozwiązania bieżących problemów.
Przykład? Wiele moich pacjentek miało problem z zajściem w ciążę, mimo książkowych wyników badań ginekologicznych czy podstawowych badań laboratoryjnych. Tymczasem dostosowanie diety i suplementacji na podstawie wiedzy o występujących u nich polimorfizmach genetycznych pozwoliło na zwiększenie płodności, która w dużej mierze zależy od stanu odżywienia organizmu. Dzięki tej wiedzy za pomocą indywidualnej terapii mogłyśmy „wyprowadzić” ich organizmy na prostą. Ku zdrowiu i… spełnieniu marzenia o dziecku ?
Jak wygląda badanie i ile czasu czeka się na wyniki?
Dr Beata Dethloff: Badanie jest bardzo proste, bezpieczne i bezbolesne. Polega na pobraniu wymazu z wewnętrznej strony policzka. Możemy wykonać je w domu zamawiając zestaw do samodzielnego pobrania materiału genetycznego lub wykonać je w klinikach. Nasza próbka zostaje potem wysłana do specjalistycznego laboratorium we Włoszech. Tam naukowcy badają pobrany materiał. Na wynik badania musimy poczekać około 7 tygodni.
Ile kosztują badania genetyczne?
Dr Beata Dethloff: Cena jest zależna od liczby badanych modułów i kształtuje się między 2-3 tys. zł. Można wybrać dwa rodzaje badań: 4 modułowe lub pełne 9 modułów. Potrzeby w tym zakresie warto ustalić w trakcie wywiadu – indywidualnej konsultacji. Przywołany wcześniej Omega Test kosztuje 400 złotych. To kwoty, które powinny być rozpatrywana jako inwestycja w zdrowe, lepsze życie – bo tym właśnie są badania nutrigenetyczne.
Dr Beata Dethloff – doktor nauk medycznych, specjalista w zakresie chorób wewnętrznych II stopnia z doktoratem z Endokrynologii. Absolwentka Międzynarodowej Szkoły Medycyny Przeciwstarzeniowej prowadzonej przez światowej sławy doktora Tierrego Hertoghe’a oraz Międzynarodowego Centrum Kształcenia Medycyny Anti-Aging pod kierownictwem dr Barbary Walkiewicz-Cyrańskiej. Promotorka holistycznego podejścia do zdrowego stylu życia, orędowniczka badań nutrigenetycznych i nowoczesnej medycyny anti-aging.